MENGENALI TOKOH BESAR: SAYYID JAMALUDDIN AL-AFGHANI
Suara Pusat Islam Universiti, 17 Disember 2010.
Sayyid Jamaluddin al-Afghani bin Sayyid Shafdar adalah seorang anak yang dilahirkan di dalam satu keluarga yang mempunyai keturunan yang amat dihormati di Afghanistan. Salasiah keturunannya bertemu di tengahnya dengan seorang perawi Hadis yang mashyur iaitu Sayyid Ali al-Turmuzi yang berada di peringkat atas hinggalah sampai kepada Husin bin Ali Talib r.a.
Telah menjadi tradisi dalam dunia Islam, keturunan Hasan dan Husin hasil daripada keturunan Fatimah binti Muhammad s.a.w diberi gelaran sayyid kerana Rasulallah s.a.w. pernah bersabda sambil memegang cucunya itu dengan menyatakan bahawa baginda akan menjadi sayyid ( ketua ) kepada penghuni syurga. Oleh kerana Nabi Muhammad s.a.w. tidak meninggalkan keturunan itu ( di Hadramaut biasanya dipanggil Ba’lawi ), mereka sangat bersunguh-sunguh di dalam memelihara dan mencatat salasilah keturunan mereka.
Tempat kelahiran Sayyid Jamaluddin al-Afghani menjadi kontroversi di kalangan para sarjana yang menulis tentang biografi beliau. Nikki R. Keddie misalnya mendakwa Jamaluddin al-Afghani dilahirkan di Asadabad, sebuah kampung berhampiran Hamadan, Iran. Menurut catatan Al-Afghani sendiri, beliau dilahirkan di As’abad, dekat Konar, utara bandar Kabul, Afghanistan. Para penulis Shiah mendakwa beliau dilahirkan di Iran. Mereka mengatakan bahawa Al-Afghani menggunakan kewarganegaraan Afghanistan dalam usahanya untuk melepaskan diri daripada pemerintahan zalim pihak Parsi ( Iran ) dan memudahkan beliau bergiat dan berkecimpung di dalam arena politik Afghanistan pada tahun 1857 hingga tahun 1868.
Ada pendapat yang mengatakan bahawa Jamaluddin al-Afghani mendakwa beliau berasal daripada Afghanistan adalah untuk mengelakkan diri dan identitinya dikenali sebagai golongan minoriti Islam Shiah. Ini berdasarkan kepada alasan bahawa gelaran “ Al-Afghani ” hanya digunakan oleh Jamaluddin selepas tahun 1869, iaitu selepas beliau disingkirkan dairpada Afghanistan.
Kontroversi mengenai tempat kelahiran Jamaluddin al-Afghani ini mungkin timbul kerana faktor geografi dan faktor perbezaan pendapat yang menjurus ke arah sentimen kenegerian. Maklumlah, Jamaluddin al-Afhgani adalah di antara orang ternama yang mempelopori era kebangkitan Islam dan dasar Pan Islamisme di dunia Arab dan beliau amat disanjungi kerana jasa-jasanya itu. Jadi, tidak hairanlah jika orang-orang luar dan orang-orang Afghanistan saling mendakwa bahawa Al-Afghani berasal dari negara mereka. Seperkara lagi, mungkin juga Al-Afghani menyembunyikan kewarganegaraannnya sebagai satu taktik dan strategi untuk mengaburi pihak penjajah ataupun pemerintah Islam yang zalim di dalam usahanya memperjuangkan dasar Pan Islamisme dan dasar-dasar politiknya. Sumber-sumber utama bersetuju bahawa Sayyid Jamaluddin al-Afghani dilahirkan pada tahun 1838 atau 1839M bersamaan 1254H. Saudara sepupunya Sayyid Lutfallah Asadabadi mengatakan bahawa Jamaluddin al-Afghani dilahirkan pada bulan Sha’ban 1254h bersamaan Oktober atau November 1838m.
Jamaluddin al-Afghani telah menunjukkan kecerdasan dan kepintarannya sejak zaman kanak-kanaknya lagi. Semasa umurnya 5 hingga 10 tahun, beliau belajar di sebuah sekolah tempatan. Ketika umurnya 8 tahun, beliau sudah boleh membaca dan menulis bahasa Parsi dan tahu sedikit bahasa Turki. Ayahnya turut mengajar beliau sendiri ketika ini di samping mengundang beberapa orang guru untuk mengajar Al-Afghani mengenai Ilmu Hadis, Tafsir, Fiqh, Nahu dan Saraf. Beliau menguasai ilmu-ilmu tersebut dengan cepat dan beliau sudah boleh memberikan tafsiran al-Quran kepada rakan-rakan sepermainannya. Semasa umurnya hampir 10 tahun, beliau melarikan diri daripada bapanya ke Hamadan, Isfahan, Mashad dan kemudian ke Afghanistan. Di sini beliau belajar sedikit mengenai bahasa Inggeris. Semasa usianya 10 tahun, beliau telah menguasai hampir semua ilmu-ilmu Islam termasuklah ilmu tatabahasa Arab, filologi, retorik, sejarah, usul al-Din, tasauf, ilmu logik, falsafah, fizik, metafizik, matematik, ilmu falak, perubatan, anatomi dan lain-lain lagi. Apabila umurnya menjangkau 16 tahun, beliau sudah mula mengambil berat tentang ilmu falsafah dan ilmu pasti (exact science). Beliau melawat India ketika berumur 18 tahun dan tinggal di sana selama setahun lebih. Di India, beliau berpeluang mempelajari ilmu sains Eropah dan beberapa cabang metodologinya.
Keintelektualan dan kecerdikannya mengagumkan. Beliau menunjukkan keperibadian yang baik dan personalitinya banyak menarik perhatian para pendengar dan pengikutnya. Pengetahuannya amat luas terutamanya dalam falsafah-falsafah lama, falsafah sejarah, sejarah dan tamadun Islam serta ilmu-ilmu Islam. Beliau juga adalah seorang ahli linguistik yang baik. Bahasa Perancis dipelajarinya tanpa berguru dan beliau mampu membaca dan menterjemahkan bahasa itu dengan berkesan. Beliau menguasai tujuh bahasa dengan baik, iaitu bahasa Arab, Turki, Parsi, dan Afghanistan. Beliau juga menguasai dialek Turki empayar Uthmaniyyah dan dialek Turki Parsi daerah Hamadan di samping mempunyai sedikit pengetahuan di dalam Bahasa Inggeris dan Russia.
Daripada penggembaraannya yang dilengkapi dengan pembacaan yang luas, ia banyak belajar dan memperolehi maklumat yang dapat membantu beliau mengembangkan idea dan dasar perjuangannya. Matlamat-matlamat ini dipergunakannya dengan penuh efektif melalui aktiviti-aktiviti politiknya yang beragam. Jamaluddin al-Afghani tidak sempat mendirikan rumahtangga kerana terlalu sibuk dengan perjuangan dan aspirasi politiknya untuk membangkitkan kesedaran Pan-Islamisme dan menyedarkan umat Islam tentang bahaya penjajahan. Mungkin juga kerana masa hidupnya yang banyak dihabiskan untuk mengembara menyebabkan beliau tidak sempat mencari pasangan hidupnya yang sesuai. Terdapat juga pihak orientalis yang melemparkan tuduhan bahawa al-Afghani tidak mahu berumahtangga kerana tidak mempunyai tenaga batin bahkan ada yang melemparkan tuduhan bahawa ia adalah seorang pengamal homoseks. Tuduhan-tuduhan ini tidak berasas sama sekali dan tidak dapat dibuktikan. Tuduhan ini adalah andaian semata kerana memandang secara fizikal sahaja. Kenyataan Browne misalnya, mungkin sudah cukup menjawab tuduhan-tuduhan ini , katanya: “ …in this endeavour he spent all his energies and for this end he abandoned all worldly ambitious, taking to himself no wife and adopting no profession…”
No comments:
Post a Comment